Những điều cần biết khi mang thai để tốt cho mẹ, khỏe cho bé

Tăng cân khi mang thai

Rất nhiều mẹ thắc mắc rằng không biết phải tăng bao nhiêu cân khi mang bầu mới là đủ.  Mẹ có thể căn cứ vào chỉ số BMI theo khuyến cáo của IOM (Viện Y học Hoa Kỳ) dưới đây: Chỉ số BMI ở người có cân nặng so với chiều cao bình thường là 18,5-24,9. Như vậy, nếu mẹ có chỉ số BMI trong khoảng bình thường trước khi mang thai thì nên tăng khoảng 11-16kg trong thai kỳ thì thai nhi sẽ có điều kiện phát triển tốt nhất.

Một trong những điều cần biết khi mang thai để mẹ bầu chuẩn bị tinh thần là mẹ sẽ gặp một số bất tiện như ốm nghén, buồn nôn, táo bón,… khiến mẹ cảm thấy khó chịu và không thoải mái. Một số hành động trước đây mẹ có thể thoải mái thực hiện như ngồi hoặc đứng trong thời gian dài sẽ không dễ dàng làm được khi mang thai.

Các loại vitamin cần thiết cho mẹ bầu

Vitamin B9 (axit folic) là một loại vitamin rất quan trọng đối với mẹ bầu để giúp ngăn ngừa các khuyết tật bẩm sinh liên quan đến cột sống và não của thai nhi. Liều lượng axit folic được khuyến cáo dành cho bà bầu là 600 microgam/ngày. Bên cạnh đó, trong thời kỳ mang thai, phụ nữ cũng cần bổ sung nhiều sắt hơn bình thường để cung cấp đủ máu và mang oxy đến thai nhi.

Một số mẹ bầu sử dụng vitamin tổng hợp để bổ sung được tất cả các vitamin và khoáng chất cần thiết, tuy nhiên một số loại vitamin có thể gây hại đến thai nhi nếu bổ sung quá nhiều. Chính vì vậy, khi đi khám thai lần đầu tiên, mẹ bầu hãy tham vấn ý kiến của bác sĩ về các loại vitamin đang sử dụng và xin lời khuyên nhé.

Tham gia các lớp học tiền sản

Các lớp học tiền sản sẽ cung cấp cho mẹ bầu những kiến thức liên quan đến việc mang thai, sinh con, chăm sóc trẻ sơ sinh,… Khi tham gia các khóa học này, mẹ bầu sẽ được chuyên gia hướng dẫn những kỹ năng chăm sóc em bé sơ sinh như cho con bú, cho con ngủ, cách vệ sinh, thay tã và những kinh nghiệm khác để giúp con phát triển khỏe mạnh. Nếu không có thời gian tham gia các khóa học này thì mẹ bầu có thể tự học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước, đã có kinh nghiệm trong gia đình hoặc xung quanh nhé.

Thường xuyên ập thể dục trong khi mang thai

Tập thể dục mang đến cho bà bầu nhiều năng lượng hơn, giúp bà bầu giảm bớt sự khó chịu khi mang thai, tăng sự mạnh mẽ và tự tin hơn vào ngày lâm bồn. Nếu có thể, bà bầu nên tập thể dục thường xuyên, mỗi ngày khoảng 30 phút, hoặc tập luyện thành 10 phút/mỗi bài tập. 

Tại sao nên nghỉ ngơi nhiều khi mang thai?

Việc dành nhiều thời gian đê nghi ngơi khi mang thai là điều vô cùng quan trọng. Các bà bầu nên lắng nghe cơ thể của mình, cần dành từ 8.5-9.5 giờ ngủ mỗi đêm để giúp cơ thể  duy trì sức khỏe và thư giãn sau một ngày dài. Nếu cảm thấy mệt mỏi, bà bầu cần nghỉ ngơi ngay lập tức và cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục cũng giúp tăng cường năng lượng hiệu quả.

Có nên dùng thuốc trong khi mang thai?

Một số thai phụ cần dùng thuốc trong thai kỳ do gặp phải các vấn đề sức khỏe. Nhiều phụ nữ sử dụng thuốc không kê đơn, thảo dược, vitamin hoặc khoáng chất. Tuy nhiên, để đảm bảo qua toàn cho thai nhi, hãy thảo luận với bác sĩ về các loại thuộc đang uống hoặc muốn dùng trong lần khám thai đầu tiên.

Không được dùng các chất kích thích trong khi mang thai

Các chất kích thích như: rượu, thuốc lá, cần sa và các loại thuốc khác… sẽ gây hại cho sức khoẻ của cả mẹ và thai nhi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình sinh sản. Đặc biệt, thai nhi có tỷ lệ mắc dị tật bẩn sinh cao hoặc thậm chí là tử vọng. Vì vậy, bà bầu nên dừng ngay việc sử dụng các chất này ở trước khi quá muộn.

Những dấu hiệu thai kỳ nguy hiểm mẹ bầu nên biết

Bên cạnh những điều cần biết khi mang thai mà chúng tôi đã đề cập, mẹ cũng cần chú ý những dấu hiệu nguy hiểm trong quá trình mang thai để có những biện pháp can thiệp hiệu quả, kịp thời:

• Đau bụng dữ dội hoặc âm ỉ trong thời gian dài, vị trí đau là giữa bụng hoặc vùng trên rốn kèm cảm giác buồn nôn, nôn. Điều này có thể là do các vấn đề về tiêu hoá, đau dạ dày, trào ngược, ngộ độc thức ăn hoặc tiền sản giật…
• Đau bụng dưới một bên hoặc hai bên có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ chửa ngoài tử cung, dọa sảy, sinh non…
• Phù tay chân kèm theo giảm thị lực, đau đầu đột ngột, buồn nôn… có thể là biểu hiện cảnh báo tiền sản giật.
• Sốt, sốt cao trên 39 độ nhưng không kèm các biểu hiện cảm cúm hoặc cảm lạnh thì cần nghĩ tới nguy cơ nhiễm trùng, mẹ nên tới gặp bác sĩ ngay lập tức.

Thời gian dự sinh không đúng dự kiến

Theo thống kê, chỉ có khoảng 5-10% mẹ mang thai sinh con đúng ngày dự kiến sinh. Ngày dự kiến sinh được xác định dựa vào thời điểm bắt đầu của kỳ kinh cuối hoặc kết quả siêu âm 3 tháng đầu thai kỳ. Nếu đến ngày dự kiến sinh mà mẹ chưa thấy các dấu hiệu của sự chuyển dạ thì mẹ cũng không cần quá lo lắng. Để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé, nếu quá ngày dự sinh, mẹ nên đi khám để xác định tình trạng của bé và nhận được tư vấn của bác sĩ.

Bên cạnh đó, có không ít mẹ lo lắng khi mỗi lần khám thai bác sĩ lại dự kiến một ngày dự sinh khác nhau. Trên thực tế, tuỳ thuộc vào sự phát triển nhanh hoặc chậm hơn bình thường của thai nhi mà máy sẽ tính toán và đưa ra ngày dự sinh khác nhau. Vì thế, mẹ cần định kỳ khám và theo dõi sự phát triển của thai nhi đồng thời nhận tư vấn nếu phát hiện điểm bất thường.

Nhận biết kịp thời các dấu hiệu chuyển dạ

Mẹ cũng cần nắm được dấu hiệu chuyển dạ để có sự chuẩn bị trước, sẵn sàng đến bệnh viện kịp thời. Thời điểm chuyển dạ thường ở tuần thai thứ 38 trở đi. tuy nhiên cũng có nhiều trường hợp chuyển dạ sớm hơn. Các dấu hiệu hay gặp là:

• Đau lưng và dần chuyển ra phía trước bụng và lan xuống bụng dưới.
• Tử cung co thắt với các biểu hiện đau bụng đều đặn từng cơn, có cơn gò khoảng 1-2 cơn trong 10 phút và tăng dần mức độ và tần suất gò.
• Ra máu đỏ hoặc hồng.

Ngoài ra, khi có những biểu hiện sau đây, có thể không kèm theo đau bụng, mẹ cần đến bệnh viện:

• Ra máu đỏ tươi với lượng nhiều.
• Rò ối nhiều từ âm đạo.

Những biến chứng của thai kỳ và cách đề phòng, xử lý

Biến chứng thai kỳ là điều không ai mong muốn, vì nó có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực cho cả mẹ và bé. Do đó, mẹ bầu cần trang bị những kiến thức cần thiết khi mang thai để phòng tránh và biết cách xử lý khi gặp phải tình huống này. Các biến chứng nguy hiểm như:

Tiểu đường thai kỳ

Trong nhiều năm gần đây, hiện tượng này đang có xu hướng tăng nhanh ở những bà bầu và thường xuất hiện vào tuần 24 – 28 của thai kỳ. Biến chứng này được phát hiện qua xét nghiệm đường huyết. 

Nếu bà bầu bị tiểu đường thai kỳ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi, gây sảy thai, thai nhi dị tật, tiền sản giật,… Vì vậy mẹ bầu cần có chế độ ăn uống và tập luyện hợp lý để kiểm soát tốt đường huyết của mình.

Nhau thai bám thấp

Biến chứng này chỉ xảy ra ở 5% thai phụ. Đây là hiện tượng khi bánh nhau không bám vào vùng đáy tử cung nhưng lại nằm sát lỗ trong của cổ tử cung. Do đó, khi các cơn co xuất hiện trong lúc chuyển dạ, bánh nhau không giãn cùng lúc với phần cơ gần cổ tử cung. Hệ quả là bánh nhau có thể bị tách ra khỏi niêm mạc tử cung, gây chảy máu hoặc mất máu, khiến thai phụ bị choáng, trụy mạch và nguy hiểm hơn có thể dẫn đến tử vong. Thai nhi có thể bị sinh non hoặc ngôi thai bất thường. Mẹ bầu nên khám thai định kỳ để có thể phát hiện vị trí bám của nhau thai và có biện pháp kiêng cữ phù hợp.

Tiền sản giật (TSG)

Biến chứng này thường xảy ra vào sau tuần 21, khiến xảy ra hiện tượng thai lưu, sinh non, và suy dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh. Mẹ bầu có thể phát hiện ra biến chứng TSG qua xét nghiệm để kịp thời điều trị và ngăn chặn các biến chứng không mong muốn.

Ối ít

Đây là biến chứng xảy ra ở nước ối và ảnh hưởng đến sức khoẻ của thai nhi. Trong tam cá nguyệt thứ nhất và thứ hai, bà bầu bị thiếu ối sẽ dẫn đến các nguy cơ như sinh non, thai lưu hoặc sảy thai. Biến chứng này trong bà tháng cuối thai kỳ có thể khiến bé khó xoay đầu và dẫn đến ngôi ngược khi sinh. Tệ nhất, nếu vỡ ối sớm gây thiếu ối có thể dẫn đến nhiễm trùng bào thai, ối và tử cung. 

Vì vậy, để tránh biến chứng ối ít xảy ra, mẹ bầu nên ăn uống hợp lý, nghỉ ngơi thường xuyên, và uống nhiều nước (đặc biệt là nước dừa).

Một số lưu ý dành cho mẹ bầu

Mẹ cũng cần lưu ý những điều cần biết khi mang thai sau đây:

• Tránh massage bụng, xoa bụng vì có thể kích thích tử cung dẫn tới sinh non.
• Không nên lạm dụng siêu âm, chỉ nên siêu âm khi có chỉ định của bác sĩ.
• Vận động nhẹ nhàng, vừa sức, tránh vận động mạnh hoặc các hoạt động không phù hợp nếu bác sĩ khuyên không nên thực hiện.
• Chỉ sử dụng thuốc theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ, không dùng các thuốc không rõ nguồn gốc, không được kiểm soát chất lượng.
• Không xoa nắn ngực hoặc vê đầu ti trong thai kỳ vì có thể dẫn đến co thắt tử cung, tăng nguy cơ sảy thai, sinh non.
• Hạn chế tiếp xúc với vật nuôi, chó mèo vì có khả năng gây dị ứng hoặc lây lan những vi khuẩn có hại cho thai nhi.
• Kiêng quan hệ tình dục ở những tháng đầu thai kỳ. Những tháng sau đó có thể quan hệ bình thường nhưng nên lựa chọn những tư thế phù hợp với những động tác nhẹ nhàng, tránh động thai.

Những câu hỏi thường gặp về những điều cần biết khi mang thai

Nắm được nhiều kiến thức về những điều cần biết khi mang thai, mẹ sẽ cảm thấy tự tin, bớt lo lắng và duy trì được một thai kỳ khỏe mạnh. Đừng ngại ngần mà hãy nhờ tới những sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa Sản về những thắc mắc mẹ gặp phải trong suốt thai kỳ nhé.