Hướng dẫn cách massage cho trẻ sơ sinh và mẹ nên massage trẻ khi nào?

Tư vấn chuyên môn bài viết

BS. CKI. Tô Văn Vinh

Chuyên khoa Sản Phụ Khoa - Bệnh viện Từ Dũ

Đặt Lịch Hẹn Xem hồ sơ

Trẻ sơ sinh là đối tượng rất cần được massage để thư giãn, ngủ ngon giấc và ăn ngoan. Massage đem lại rất nhiều lợi ích và đã được nhiều chuyên gia khuyến khích thực hiện cho trẻ. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, các mẹ phải biết được cách massage cho trẻ sơ sinh như thế nào cho đúng, cần chú trọng đến các thao tác, kỹ thuật. Hãy cũng tìm hiểu về phương pháp massage hiệu quả cho trẻ sơ sinh qua bài viết dưới đây nhé.

Mẹ nên massage cho trẻ sơ sinh khi nào là tốt nhất?

Hiện nay, không có bất kỳ quy định hay chứng minh nào về độ tuổi tốt nhất nên thực hiện các cách massage cho trẻ sơ sinh. Nhưng theo các lời khuyên và ý kiến chung thì thời điểm nên bắt đầu massgae cho trẻ sơ sịnh là khi trẻ đủ 1 tháng tuổi. Bởi vì lúc này da trẻ sơ sinh đã có khả năng kháng nước và mẹ có thể sử dụng dầu hoặc kem dưỡng da để massage cho trẻ.

Trong những ngày đầu sau khi sinh, trẻ thường phát triển vượt trội thông qua sự tiếp xúc yêu thương da kề da với mẹ. Do đó, các trẻ sơ sinh thường chưa thể tiếp nhận các liệu pháp massage, đặc biệt là massage bằng dầu. Tuy nhiên, một số mẹ bầu lại thường massage cho trẻ ngay sau khi xuất viện, và việc làm này là cực kỳ không nên. Lúc này, hàng rào bảo vệ da của trẻ chưa phát triển toàn diện, rốn vẫn chưa rụng, nếu massage ở thời điểm này sẽ khiến da trẻ bị khô hoặc kích ứng với dầu massgae và nặng hơn sẽ khiến rốn trẻ bị nhiễm trùng.

Chính vì vậy, thời điểm trẻ sơ sinh đủ 1 tháng tuổi được cho độ tuổi lý tưởng để bắt đầu massage cho trẻ sơ sinh vì khi đó cuống rốn trẻ sẽ rụng, rốn khô lại tránh nhiễm trùng, da của trẻ hoàn thiện hơn, ít nhạy cảm hơn, hàng rào bảo vệ da của trẻ đã khỏe hơn nhiều so với lúc mới sinh.

Đối với các trẻ sinh non nên nghe theo lời khuyên của các bác sĩ, chuyên gia để massage cho trẻ sơ sinh mỗi ngày và duy trì thành thói quen. Ngoài ra, nếu mẹ bầu muốn dùng dầu massage cũng nên hỏi kiến ý bác sĩ trước khi dùng nhé!

Thời gian tốt nhất để bắt đầu massage cho trẻ

Trong ngày, thời điểm buổi sáng khi bé ngủ dậy hoặc buổi tối sau khi tắm và trước khi ngủ là 2 khoảng thời gian tốt nhất để bắt đầu các cách massage cho trẻ sơ sinh. Massage vào 2 thời điểm này giúp trẻ có thêm năng lượng vào ngày mới và giấc ngủ sâu hơn vào cuối ngày. Với trẻ sơ sinh, mỗi lần massage ba mẹ chỉ nên thực hiện khoảng 2-5 phút.

Các mẹ lưu ý không nên massage sau khi trẻ vừa ăn no vì sẽ gây khó chịu cho trẻ và khiến trẻ bị đau bụng, nên đợi thêm khoảng 45 phút. Ngoài ra, khi cần cho con bú lại thì mẹ nên đợi khoảng 15 phút sau khi massage để trẻ ở trong trạng thái thoải mái nhất nhé.

8 công dụng phổ biến của việc massage cho trẻ sơ sinh

Giúp bé thư giãn, giảm căng thẳng

Khi chúng ta tiến hành cách massage cho trẻ sơ sinh thì sẽ kích thích cơ thể trẻ giải phóng ra chất oxytocin có tác dụng trong kích thích thần kinh tạo cảm giác sảng khoái dễ chịu. Nồng độ hormone cortisol trong máu cũng sẽ sẽ dần được giảm xuống. Lúc này, cơ bắp của trẻ được thư giãn, massage đúng cách sẽ kích thích cơ bắp phát triển rất tốt. Hơn nữa, việc massage có tác dụng rất tốt cho trẻ sơ sinh hay bị chướng bụng, đau bụng.

Giúp hệ thần kinh phát triển

Massage giúp kích thích sự phát triển của hệ thần kinh ở trẻ, giúp trẻ trở nên nhạy bén hơn, có tương tác với mọi người xung quanh. Điều này giúp trẻ phát triển toàn diện được cả về trí tuệ lẫn kỹ năng vận động.

Giúp bé ngủ ngon, sâu giấc

Trẻ sơ sinh có nhịp thở chưa ổn định, lúc nhanh lúc chậm nên việc massage trước khi ngủ cho trẻ sơ sinh sẽ giúp da được kích thích, sản sinh ra nhiều melatonin – 1 loại hormone hỗ trợ điều hòa giấc ngủ sâu hơn.

Giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho trẻ có thân hình khác thường

Đối với trẻ sơ sinh không may mắc hội chứng Down hoặc bại não thì massage có tác dụng rất tốt trong việc xoa dịu trẻ.

Đối với trẻ sinh non khi được massage thường xuyên sẽ có khả năng vận động tốt hơn và tăng cân nhanh hơn những đứa trẻ sinh non khác khi không được massage.

Theo nghiên cứu của TM Field và các đồng nghiệp, những trẻ sinh non được áp dụng “liệu ​​pháp chạm” (mát-xa) tăng cân nhiều hơn 47% so với những trẻ sinh non không được mát-xa.

>> Xem thêm: Massage cho trẻ sơ sinh – Hai yếu tố chính trong chăm sóc hàng ngày và phát triển sức khỏe của trẻ sơ sinh

Giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường hệ miễn dịch

Massage giúp kích thích hệ thống thần kinh toàn thân, trong đó có hệ tiêu hóa, do vậy rất có lợi cho hệ tiêu hóa. Điều này giúp kích thích hệ tiêu hóa của bé làm việc hiệu quả hơn, hấp thu được nhiều dưỡng chất và đẩy lùi các tác nhân gây hại cho đường ruột.Từ đó trẻ sơ sinh sẽ được tăng cường miễn dịch của cơ thể.

Một nghiên cứu được thực hiện ở các bé 10 tuần tuổi cho thấy, khi thường xuyên massage bé sơ sinh đúng cách thì các bé sẽ ít bị cảm lạnh và ít bị tiêu chảy hơn so với những trẻ không được massage.

Giúp xoa dịu cơn đau

Trong quá trình massage, cơ thể tự giải phóng endorphins, là một chất có tác dụng giảm đau tự nhiên cho cơ thể chúng ta. Do đó, các cách massage cho trẻ em vừa giúp cải thiện lưu thông máu vừa làm dịu cơn đau trong giai đoạn các bé đang mọc răng, đau bụng hay cảm cúm…

Giúp phát triển xương khớp

Massage em bé thường xuyên giúp hệ xương của bé được phát triển nhanh, cứng cáp hơn, ngăn ngừa tình trạng còi xương, loãng xương. Khi đôi chân trở nên cứng cáp hơn, bé sẽ tập đi giỏi hơn và hoạt động hoạt bát hơn.

Giúp phát triển tâm lý, cảm xúc

Khi massage cho trẻ sơ sinh, các thao tác massage tác động lên cơ thể của bé không chỉ mang đến cho trẻ sự thư giãn và còn giúp cảm xúc của trẻ trở nên vui vẻ, tận hưởng.
Việc kích thích xúc giác thông qua massage sẽ tiết ra hormone oxytocin, giúp cho sự phát triển tâm lý của trẻ được xúc tiến cũng như gắn kết mối quan hệ của em bé với gia đình, đặc biệt là tình cảm giữa mẹ và con. Trong khi massage, mẹ nên hát cho trẻ và trò chuyện và vuốt ve cơ thể trẻ nhẹ nhàng sẽ khiến trẻ sơ sinh cảm thấy dễ chịu, tăng cảm xúc và sự gần gũi với mẹ, từ đó cũng giúp trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ sau này.
Ngoài ra, thực hiện các cách massage cho trẻ sơ sinh còn giúp các bật phu huynh tương tác với con nhiều hơn, thêm phần tư tin trong việc chăm sóc con và hiểu rõ cảm xúc của con hơn.

Hướng dẫn cách massage cho trẻ sơ sinh chuẩn nhất

Trước khi massage

Mẹ cần chú ý những điều dưới đây trước khi bắt đầu cách massage cho trẻ sơ sinh:

• Mặc dù việc massage cho trẻ sơ sinh không nguy hiểm, nhưng mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện massage. Một số trẻ mắc bệnh tiềm ẩn nên không thể massage tại nhà.
• Chọn loại dầu massage phù hợp thông qua tư vấn từ các bác sĩ.
• Thử dầu massage ở một vùng nhỏ trên da của bé trong khoảng 1 ngày để kiểm tra da bé có xảy ra tình trạng kích ứng hay không.
• Hãy đảm bảo đôi tay mẹ thật sạch để không gây hại cho sức khoẻ của trẻ, vì sức đề kháng trẻ sơ sinh còn khá, dễ bị nhiễm khuẩn.

Những mẹ chưa có kinh nghiệm trong việc lựa chọn dầu massage an toàn cho trẻ sơ sinh cũng như cách sử dụng thì hãy tham khảo bài viết cách sử dụng dầu massage cho bé mẹ nhé!

Bước 1: Tìm kiếm sự cho phép của trẻ

Đây là bước đầu tiên và quan trọng vì phải được sự “cho phép” của trẻ thì quá trình massage cho trẻ sơ sinh mới thực sự đạt hiệu quả.

Tuy nhiên, các mẹ cũng cần lưu ý rằng ở những lần đầu massage trẻ em, đó là trải nghiệm mới với bé nên bé có thể cảm thấy chưa thích ứng được, nhưng đừng lo, khi đã dần quen thì bé sẽ hoàn toàn thích thú với việc này đấy.

Bạn hãy thử bằng cách lấy ít dầu xoa nhẹ vào bụng của trẻ và quan sát phản ứng lúc này trẻ ra sao. Nếu bé không chịu được tác động khi mẹ chạm vào và quấy khóc thì đó là thời điểm chưa thích hợp. Còn nếu như bé có dấu hiệu tích cực và khoái chí thì các mẹ có thể yên tâm mát xa rồi.

Ngoài ra, để trẻ sơ sinh trở nên bình tĩnh và cảm thấy thoải mái, dễ chịu hơn trong quá trình massage, mẹ nên lựa chọn một không gian thoáng mát cùng khúc nhạc du dương, êm tai để kích thích sự phát triển của não bộ trẻ nhé!

Bước 2: Bắt đầu với xoa bóp chân của bé

Mẹ hãy lấy một vài giọt dầu xoa vào lòng bàn tay và bắt đầu xoa bóp lòng bàn chân của em bé. Sau đó vuốt ve phần gót chân và đầu các ngón chân bằng lòng bàn tay của mẹ.

Dùng ngón tay cái xoay vòng tròn khắp phần dưới của mỗi bàn chân và sau đó đến các ngón chân. Lưu ý không có động tác kéo ngón chân giống như massage chân cho người lớn. Thay vào đó, các mẹ hãy xoa bóp nhẹ từng ngón chân cho trẻ để bé trải nghiệm được cảm giác thoải nhất nhé. Cách massage cho em bé này sẽ giúp kích thích các đầu dây thần kinh của trẻ.

Tiếp theo, hãy nâng một trong hai chân của bé lên và từ từ vuốt nhẹ lên mắt cá chân rồi tiếp tục tiến lên phía đùi. Hoặc cũng nên xoa bóp cả hai chân của bé cùng một lúc nếu bé đồng ý và cảm thấy thư giãn.

Cuối cùng kết thúc quá trình massage trẻ sơ sinh ở chân bằng cách dùng hai tay nắm nhẹ vào hai bên đùi. Từ từ vuốt nhẹ từ chân đến đùi của bé là được.

Bước 3: Chuyển sang massage cánh tay

Cách massage cho trẻ sơ sinh ở cánh tay cũng tương tự như massage với chân. Ta sẽ bắt đầu massage em bé lần lượt từng cánh tay bằng cách nắm tay bé và vuốt kiểu xoay tròn trên lòng bàn tay. Tiếp tục vuốt ve xoa bóp trên các ngón tay theo chiều hướng về đầu của các ngón tay.

Sau đó, xoay bàn tay của em bé lại và nhẹ nhàng xoa bóp mu bàn tay bằng cách vuốt thẳng về phía cổ tay. Sau đó, nhẹ nhàng xoa bóp cổ tay của bé theo chuyển động tròn, giống như việc đeo vòng tay vậy. Hãy luôn nhớ rằng massage cho trẻ sơ sinh thật sự cần thao tác uyển chuyển nhẹ nhàng với bé nhé.

Tiếp theo, mát xa từ từ tiến dần phía cẳng tay rồi đến cánh tay trên. Lúc này hãy xoa bóp toàn bộ cánh tay của em bé theo chuyển động tròn một cách nhẹ nhàng.

Bước 4: Massage ở vùng ngực và vai cho trẻ

Các mẹ hãy vuốt nhẹ song song từ hai bên vai trái và vai phải về phía ngực khi mát xa cho trẻ sơ sinh. Lặp đi lặp lại thao tác mát xa vai này một cách nhẹ nhàng, mềm mại.

Tiếp theo, massage vùng ngực bằng cách đặt tay ở giữa ngực của bé và xoa bóp theo hướng về phía bên.

Tiến hành các thao tác massage trẻ sơ sinh ở ngực bằng cách vuốt nhẹ sang hai bên từ ngực tới dưới xương ức, xương ngực và ngang qua ngực.

Bước 5: Massage vùng bụng

Trước hết bạn hãy nhớ rằng, các em bé sơ sinh sẽ uống sữa rất no, do đó bạn phải tránh những áp lực lên vùng bụng dù là nhỏ nhất khi massage cho trẻ sơ sinh.Vì vậy lời khuyên đưa ra là hãy đợi khoảng 45’ sau khi bé bú xong để bắt đầu massage.

Chúng ta sẽ bắt đầu bằng động tác vuốt từ đỉnh bụng cạnh rốn. Đặt nhẹ nhàng lòng bàn tay của bạn lên đó và vuốt tròn theo chiều kim đồng hồ thật nhẹ nhàng xung quanh bụng và rốn là cách massage cho trẻ sơ sinh được ưa thích. Lưu ý rằng nên tránh chạm vào rốn. Ở trẻ sơ sinh, rốn còn đang nhạy cảm và mỏng manh vì các bé mới rụng cuống rốn.

Bước 6: Massage cho trẻ ở vùng mặt và đầu

Hướng dẫn cách massage cho trẻ sơ sinh ở mặt và đầu là một thách thức với các mẹ vì trẻ có xu hướng quậy nhiều. Nhưng đây là vùng cũng quan trọng không kém ở các bộ phận khác của cơ thể khi học cách mát xa cho trẻ.

Bắt đầu massage mặt bằng cách đặt đầu ngón tay trỏ của mẹ ở giữa trán của trẻ. Sau đó từ từ vuốt dọc theo sống mũi về phía cằm. Từ cằm, tiếp tục di chuyển ngón tay về phía hai má và massage vùng má một cách nhẹ nhàng theo chuyển động tròn. Lặp lại cách massage cho trẻ sơ sinh ở mặt như vậy một vài lần. Ở trán, mẹ hãy massage nhẹ nhàng trán cho em bé bằng cách di chuyển các ngón tay từ giữa trán sang hai bên.

Tiếp đến là massage ở vùng da đầu cho bé bằng cách sử dụng đầu ngón tay giống như bạn đang gội đầu bé. Bước này các mẹ cần xoa đầu ngón tay nhẹ nhàng theo hình vòng tròn và không tạo áp lực lên đầu bé vì hộp sọ của trẻ rất mỏng. Cấu trúc cơ thể của bé sơ sinh còn chưa hoàn thiện hẳn nên đây cũng là lưu ý đặc biệt đối với các mẹ nhé.

Khi mẹ đã quen với các bước massage đầu cơ bản thì nên tìm hiểu thêm những thao tác massage đầu cho trẻ sơ sinh chuyên sâu hơn tại bài viết cách mát xa đầu cho trẻ sơ sinh.

Bước 7: Massage phía sau lưng cho trẻ

Bước cuối cùng của buổi massage là xoay người và xoa bóp lưng cho em bé. Lúc này hãy thuyết phục sao cho trẻ nằm sấp và đặt hai tay ở phía trước, lưu ý không phải ở hai bên vì sẽ gây trẹo tay của bé.

Cách massage cho trẻ sơ sinh ở vùng lưng này là đặt các đầu ngón tay của mẹ lên lưng trên của em bé. Dùng các ngón tay mát xa vòng tròn theo chiều kim đồng hồ và từ từ dịch chuyển dần dần về phía mông.

Khi bé đã dần làm quen với các thao tác massage, mẹ hãy tham khảo thêm 3 kỹ thuật massage lưng tại bài viết massage lưng cho bé để đem lại nhiều lợi ích hơn đối với sự phát triển của con.

Sau đó, mẹ hãy đặt ngón trỏ và ngón giữa của mình ở hai bên của xương sống trên của bé và thao tác rất nhẹ nhàng các ngón tay di chuyển về phía mông. Lặp lại cách massage cho trẻ sơ sinh này một vài lần ở trên lưng bé. Các mẹ hãy đặt hai ngón tay ở hai bên rãnh cột sống và từ từ thao tác xuống dưới, không nên vuốt dọc theo xương sống của em bé nhé.

>> Xem ngay: Hướng dẫn massage lưng cho bé sơ sinh qua video sau

Khi massage cho trẻ sơ sinh cần lưu ý điều gì?

Để việc massage thực sự đem lại cảm giác thích thú và an toàn cho trẻ thì mẹ cần lưu ý những điểm sau về cách massage cho trẻ sơ sinh:

• Trong khi tiến hành các cách massage cho trẻ sơ sinh, ba mẹ chỉ nên sử dụng phần thịt của đầu ngón tay để xoa và bóp vào cơ thể em bé. Dùng lực vừa phải, nhẹ nhàng, uyển chuyển. Mỗi thao tác cần chậm rãi và mềm mại nhất có thể.
• Rửa sạch tay để tránh lây nhiễm vi khuẩn cho trẻ. Ngoài ra, lưu ý cắt ngắn móng tay và không đeo trang sức để da bé không bị trầy xước.
• Chọn những nơi thích hợp và an toàn để massage như giường hoặc trên sàn sạch có trải khăn êm và gối. Nhiệt độ trong phòng tốt nhất là từ 28 đến 29 độ C đảm bảo dễ chịu cho em bé.
• Hiện nay, rất phổ biến việc sử dụng các loại dầu mát xa hư dầu oliu, dầu dừa, dầu mè,… hãy sử dụng với lượng vừa phải, và hạn chế xoa dầu lên da mặt của bé. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ và chọn nơi uy tín để mua.

• Massage cho trẻ sau khi tắm bằng nước ấm. Suốt quá trình tắm và mát xa cho trẻ sơ sinh, mẹ có thể chơi đùa hoặc hát cho trẻ nghe để bé hiểu rằng đây là những hoạt động vui vẻ, yêu thương.
• Thời gian massage sẽ tùy thuộc vào độ tuổi: khoảng 5 phút cho trẻ dưới 2 tháng tuổi, khoảng 10 phút cho trẻ từ 2 đến 9 tháng tuổi và khoảng 10-15 phút cho trẻ từ 10 tháng tuổi trở lên. Ngoài ra, mẹ nên theo dõi tình trạng của em bé trong suốt quá trình massage để dừng kịp thời nếu bé có tín hiệu không thoải mái. Lưu ý không massage quá lâu vì khiến bé dễ bị mệt, nên massage bé trong khoảng thời gian phu hợp.
• Ba mẹ không nên massage cho trẻ khi trẻ cảm thấy không khoẻ hay bị ốm. Nhiều phụ huynh lầm tưởng rằng cố gắng massage lúc này sẽ giúp trẻ khoẻ và thoái mái hơn. Nhưng đây là một việc làm vô cùng sai và ba mẹ cần tránh nhé! Massage trẻ sơ sinh vào thời điểm này sẽ khiến trẻ nhiễm lạnh, thậm chí bệnh nặng hơn.
• Cuối cùng, khi trẻ có dấu hiệu của việc không hợp tác, hãy tôn trọng em và chơi đùa tìm kiếm sự đồng thuận của bé. Hãy ghi nhớ rằng nên ngừng xoa bóp cho em bé khi bé có các biểu hiện như khó chịu, nhăn nhó, quấy khóc, quay người đi, đột ngột xòe bàn tay hay tiểu tiện,…

Những câu hỏi thường gặp về Massage cho bé

Bên cạnh những thông tin về massage cho trẻ sơ sinh đã được kể trên, bạn cũng nên tham khảo một vài thắc mắc phổ biến dưới đây.

Massage cho trẻ sơ sinh mấy lần một tuần?

Khi có thời gian và điều kiện, các mẹ nên massage cho trẻ sơ sinh hàng ngày với thời gian hợp lý.

Massage cho trẻ khi trẻ bị ốm được không?

Rất nhiều mẹ bỉm thắc mắc có nên mát xa cho trẻ sơ sinh khi trẻ đang ốm hay không. Khi bé có dấu hiệu không khỏe trong người, mẹ không nên massage lúc này vì khi đó cơ thể của trẻ đang nhạy cảm, massage, xoa bóp sẽ khiến bé càng trở nên khó chịu và quấy khóc hơn.

Ba mẹ học cách massage cho trẻ sơ sinh ở đâu?

Hiện nay có rất nhiều phương tiện để học cách tắm và mát xa cho trẻ sơ sinh như youtube, các lớp học về cách chăm sóc trẻ sơ sinh, các spa,… việc lựa chọn nơi để học tùy thuộc vào kinh tế và sự tin tưởng của các mẹ bỉm.

Như vậy, việc massage cho trẻ sơ sinh đem lại rất nhiều lợi ích cho trẻ cũng như cho việc chăm con của các mẹ bỉm. Khi mẹ nắm chắc được cách massage cho trẻ sơ sinh thì nên massage đều đặn cho trẻ để cho trẻ được thư giãn và phát triển toàn diện hơn. Các mẹ cũng có thể tham khảo dịch vụ massage cho trẻ sơ sinh tại FELISA MOMSPA. Với nhiều kinh nghiệm trong chăm sóc từ mẹ bầu, mẹ sau sinh và đặc biệt là trẻ sơ sinh, FELISA MOMSPA sẽ là nơi đem lại sự thoải mái cho trẻ và sự yên tâm cho các mẹ.

Nguồn

1. Baby Massage: Benefits, When to Start, Massage Techniques, and More(n.d). https://www.healthline.com/health/parenting/baby-massage
2. Baby massage guide in pictures | Raising Children Network (n.d). https://raisingchildren.net.au/newborns/health-daily-care/massage/baby-massage
3. Kulkarni A, Kaushik JS, Gupta P, Sharma H, Agrawal RK. Massage and touch therapy in neonates: the current evidence. Indian Pediatr. 2010 Sep;47(9):771-6. PMID: 21048258. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21048258/
4. Mindell JA, Lee CI, Leichman ES, Rotella KN. Massage-based bedtime routine: impact on sleep and mood in infants and mothers. Sleep Med. 2018 Jan;41:51-57. doi: 10.1016/j.sleep.2017.09.010. Epub 2017 Oct 10. PMID: 29425578. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29425578/
5. Benefits – IAIM .https://iaim.net/benefits/
6. Mrljak R, Arnsteg Danielsson A, Hedov G, Garmy P. Effects of Infant Massage: A Systematic Review. Int J Environ Res Public Health. 2022 May 24;19(11):6378. doi: 10.3390/ijerph19116378. PMID: 35681968; PMCID: PMC9179989. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9179989/
7. Sankaranarayanan K, Mondkar JA, Chauhan MM, Mascarenhas BM, Mainkar AR, Salvi RY. Oil massage in neonates: an open randomized controlled study of coconut versus mineral oil. Indian Pediatr. 2005 Sep;42(9):877-84. https://www.indianpediatrics.net/sep2005/sep-877-884.htm
8. Pitre, S. (2014). Effect of Massage on Physiological and Behavioral Parameters among Low Birth Weight Babies. https://www.ijsr.net/archive/v3i5/MDIwMTMxODAw.pdf
9. Field TM, Schanberg SM, Scafidi F, Bauer CR, Vega-Lahr N, Garcia R, Nystrom J, Kuhn CM. Tactile/kinesthetic stimulation effects on preterm neonates. Pediatrics. 1986 May;77(5):654-8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3754633/
10. Field, T. (2001). Massage Therapy Facilitates Weight Gain in Preterm Infants. Current Directions in Psychological Science, 10(2), 51-54. https://doi.org/10.1111/1467-8721.00113
11. Cheng CD, Volk AA, Marini ZA. Supporting fathering through infant massage. J Perinat Educ. 2011 Fall;20(4):200-9. doi: 10.1891/1058-1243.20.4.200. PMID: 22942622; PMCID: PMC3210630. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3210630/